A theme of the age, at least in the developed world, is that people crave silence and can find none. The roar of traffic, the ceaseless beep of phones, digital announcements in buses and trains, TV sets blaring even in empty offices, are an endless battery and distraction. The human race is exhausting itself with noise and longs for its opposite—whether in the wilds, on the wide ocean or in some retreat dedicated to stillness and concentration. Alain Corbin, a history professor, writes from his refuge in the Sorbonne, and Erling Kagge, a Norwegian explorer, from his memories of the wastes of Antarctica, where both have tried to escape.
And yet, as Mr Corbin points out in "A History of Silence", there is probably no more noise than there used to be. Before pneumatic tyres, city streets were full of the deafening clang of metal-rimmed wheels and horseshoes on stone. Before voluntary isolation on mobile phones, buses and trains rang with conversation. Newspaper-sellers did not leave their wares in a mute pile, but advertised them at top volume, as did vendors of cherries, violets and fresh mackerel. The theatre and the opera were a chaos of huzzahs and barracking. Even in the countryside, peasants sang as they drudged. They don’t sing now.
What has changed is not so much the level of noise, which previous centuries also complained about, but the level of distraction, which occupies the space that silence might invade. There looms another paradox, because when it does invade—in the depths of a pine forest, in the naked desert, in a suddenly vacated room—it often proves unnerving rather than welcome. Dread creeps in; the ear instinctively fastens on anything, whether fire-hiss or bird call or susurrus of leaves, that will save it from this unknown emptiness. People want silence, but not that much. | Việc ai ai cũng thèm khát sự yên tĩnh, nhưng không thể tìm thấy được, luôn là chủ đề của thế kỷ, ít nhất là trong thời đại phát triển ngày nay. Bởi lẽ những nguồn sao nhãng vô tận luôn luôn hiện hữu: tiếng xe cộ gầm rú, tiếng chuông điện thại reo không ngừng, những thông báo điện tử vang lên trong xe bus hay xe lửa, thậm chí trong văn phòng không có ai, màn hình TV vẫn bật. Cho nên, chúng ta tự khiến bản thân kiệt sức với tiếng ồn nhưng đồng thời, ta cũng mong mỏi điều trái ngược: sự tĩnh lặng và tập trung, thứ chỉ tồn tại trong thiên nhiên hoang dã, trên những đại dương bao la hay ở những nơi vắng vẻ. Giáo sư lịch sử Alain Corbin và nhà thám hiểm Na Uy Erling Kagge, từ kì ức của mình về nơi trú ẩn ở Sorbonne và tình trạng rác thải tại Antartica, địa điểm cả hai cố gắng trốn thoát, đã xuất bản cuốn sách dựa trên những hồi ức đó. Tuy nhiên, giáo sư Corbin đã chỉ ra trong cuốn “Lịch sử lặng im” rằng hiện tại chắc chắn không thể có nhiều tiếng ồn hơn xưa. Bởi vì trước khi lốp bơm hơi ra đời, các con đường trong thành phố đầy tiếng loảng xoảng điếc tai của những bánh xe vành kim loại và tiếng móng ngựa lóc cóc trên nền đá. Ngoài ra, trước khi con người "tự nguyện cô lập" chính mình bằng việc dán mắt vào điện thoại, xe bus và xe lửa luôn nhộn nhịp với các cuộc trò chuyện, trao đổi. Người bán báo, cũng như các thương nhân bán hoa violet, trái anh đào hay cá thu: họ sẽ không để hàng hóa im lặng chất đống, mà rao bán chúng với âm thanh lớn nhất có thể. Hơn nữa, nhà hát và rạp chiếu phim khi ấy là một sự hỗn loạn giữa những tiếng tràng tung hô và chỉ trích từ khán giả. Thậm chí ở nông thôn, người nông dân còn hát vang cho dù phải làm lụng cực nhọc. Nhưng bây giờ họ không còn hát nữa. Cho nên, thứ thay đổi không phải là mức độ tiếng ồn - điều hàng thế kỷ trước luôn than phiền - mà là cường độ sao nhãng đã chiếm lĩnh không gian mà sự yên tĩnh đáng lẽ phải ngự trị. Từ đó sản sinh ra một nghịch lý khác: khi sự tĩnh lặng bao trùm – thăm thẳm trong những rừng thông, trên những sa mạc không một bóng người, trong một căn phòng đột ngột yên tĩnh – điều đó thường gợi lên sự lo lắng hơn cảm giác thoải mái. Từ đó, nỗi sợ hãi bắt đầu len lỏi và thính giác của ta lập tức tập trung vào bất cứ điều gì xảy ra: tiếng lửa phì phì, tiếng chim hót hay lá cây xào xạc, mà sẽ "giải thoát" ta khỏi sự yên tĩnh này. Tóm lại, mọi người đều mong muốn được yên tĩnh, nhưng không nhiều như chúng ta thường nghĩ. |